Dit bericht is ook beschikbaar in:
Nederlands (Dutch)
Estimated reading time: 6 minutes
Gamay Noir à Jus Blanc: alles wat je moet weten over deze blauwe druif uit Beaujolais
De Gamay Noir à Jus Blanc, of kortweg Gamay, is de enige druif voor rode wijnen uit de Beaujolais. Deze blauwe druivensoort wordt voornamelijk verbouwd in het wijngebied tussen Mâcon en Lyon. De druif staat bekend om zijn fruitige aroma’s en frisse smaken. De wijnen hebben een gemiddeld tot hoog zuurgehalte en een laag tanninegehalte.
Kenmerken van de Gamay druif
| Kleur: | Violet zwart |
| Schildikte: | Dun |
| Trossen: | Klein en compact |
| Max opbrengst/ha: | Cru’s 56 hl, Beaujolais-Villages 58 hl, Beaujolais 60 hl |
| Bloei en rijpheid: | Vroege bloei, vroeg rijp |
| Snoeiwijze: | Gobelet – de traditionele bekervorm |
| Kruising: | Pinot Noir X Gouais Blanc |
| Herkomst: | Gamay, gehucht in de Bourgogne, vlakbij Saint-Aubin |
| Zuren: | Gemiddeld tot hoog zuurgehalte |
| Tannine: | Laag tanninegehalte |
| Aroma’s en smaken: | Fruitige aroma’s en smaken van aardbeien, rode kersen, frambozen, kaneel, zwarte peper en Kirsch (kersenlikeur) |
| Leeftijd wijnstokken: | 30 – 40 jaar |
| #Wijnstokken/ha | Beaujolais(-Villages) minimaal 5.000; Cru’s minimaal 6.000 |
| Gevoelig voor: | Late vorst, echte meeldauw, botrytis (grijsrot) |
| Bodem: | Granietachtige, kiezelrijke en zanderige bodems, met een goede drainage en matige vruchtbaarheid |
| Aanplant: | Wereldwijd 26.000 ha: Frankrijk 24.095 ha, Zwitserland 1.349 ha, Canada 272 ha, Turkije 228 ha, Verenigde Staten 123 ha (2016*) |
| Synoniemen: | Petit Gamay, Gamay rond, Bourguignon Noir, Melon Noir |
Herkomst is dezelfde als van Chardonnay
De Gamay heeft zijn oorsprong in de Bourgogne, een wijnregio in het oosten van Frankrijk. De druif is ontstaan uit een kruising tussen de Pinot Noir en de Gouais Blanc. Het is niet precies bekend wanneer deze kruising heeft plaatsgevonden, maar het is waarschijnlijk ergens tussen de 10de en 14de eeuw gebeurd.
Eind 20ste eeuw toonden onderzoekers van de Universiteit van Californië aan dat het druivenras Chardonnay een kruising is tussen Pinot Noir en Gouais. Daardoor behoort ook de Chardonnay, net zoals de Gamay, tot de familie van de Noiriens.
Teinturiers, rood sap van blauwe druiven
À jus blanc is letterlijk vertaald met wit sap. De zwarte Gamay met wit sap. Dan is er blijkbaar ook een Gamay met rood sap? Dat klopt. Dat zijn de zogeheten teinturiers. Blauwe of zwarte druiven met gekleurd (rood) vruchtvlees. Want het sap zit in het vruchtvlees en is strikt genomen pas sap als de druif geperst is. De broertjes en de zusjes van de Gamay Noir à jus blanc zijn inderdaad teinturiers en komen nog steeds voor: Gamay de Bouze, Gamay de Chaudenay en Gamay Fréaux.
Naamgeving, dorpje of druiventros
Er is een dorpje genaamd Gamay in de Bourgogne, gelegen in de driehoek Saint-Aubin, Meursault en Puligny-Montrachet, ten zuidwesten van Beaune. Hoewel het niet met zekerheid kan worden vastgesteld, is de veronderstelling dat de Gamay-druif mogelijk zijn naam aan dit dorp ontleent, en dat het dorp een rol heeft gespeeld in de oorsprong of verspreiding van deze druivensoort.
De naam ‘Gamay’ zou ook afgeleid kunnen zijn van het woord ‘gaamez,’ een Oudfranse term voor een bepaald type wijnstok. Deze term is op zijn beurt gerelateerd aan het Latijnse woord ‘gama,’ wat ‘kiem’ of ‘spruit’ betekent. Mogelijk is de naam ‘Gamay’ een verbastering van ‘gaamez’ en verwijst het naar de groeiwijze van de wijnstokken of de vorm van de druiventrossen.
Hoewel het aannemelijk is dat de naam ‘Gamay’ afkomstig is van ‘gaamez’, sluit dit niet noodzakelijkerwijs uit dat er een relatie is tussen de druivensoort en het dorpje Gamay. Het blijft mogelijk dat het dorpje Gamay en de druivensoort op een bepaalde manier met elkaar in verband staan, bijvoorbeeld doordat de druivensoort in dat gebied is ontstaan of er veelvuldig werd verbouwd. Aangezien er geen definitief bewijs is om de precieze oorsprong van de naam ‘Gamay’ te verklaren, blijft de relatie tussen de naam van de druivensoort, de term ‘gaamez’ en het dorpje Gamay enigszins speculatief.
Filips de Stoute, hertog van Bourgogne
Filips de Stoute, oftewel Philippe II le Hardi (1342-1404), ook bekend als le Prince des bons vins, was een hertog van Bourgogne die leefde tijdens de roerige Honderdjarige Oorlog. Hij zette zich in voor de belangen van zijn bevriende wijnboeren in de Bourgogne, die de Gamay-druif als concurrent zagen van hun eigen druiven, zoals de Pinot Noir. Want de Gamay stond vooral bekend om veel wijn van bedenkelijke kwaliteit.
Om zijn vrienden te helpen, vaardigde Filips de Stoute op 31 juli 1395 een verordening uit die het verbouwen van de Gamay in de Bourgogne verbood. Alle bestaande aanplant van deze ‘zeer slechte en zeer oneerlijke plant’ moest gerooid. Want Filips beweerde dat wijn van de Gamay schadelijk was voor de gezondheid en een onaangename geur verspreidde.
Mogelijk is Filips de Stoute ook de naamgever van de druif. De beroemde ampelograaf Victor Vermorel schreef begin 1900 over de ban van door de hertog in 1395: ‘C’est la première fois que nous trouvons mentionné le nom de Gamay, et il faut bien reconnaître que le cépage qui fait aujourd’hui la richesse des coteaux beaujolais possède des parchemins qui attestent une très ancienne, mais aussi très roturière origine.’ Het is de eerste keer dat we een vermelding tegen komen van de naam Gamay …
Filips verbande de Gamay naar het zuiden van de Bourgogne, de Beaujolais. Hier gedijde de druif echter verrassend goed op de arme oud-vulkanische bodem, met veel graniet. En tot op de dag van vandaag wordt de Gamay hier succesvol verbouwd.
Conclusie
De Gamay is een unieke en fascinerende druivensoort met een rijke geschiedenis en een sterke band met de Franse wijnregio’s Bourgogne en Beaujolais. Als je nog niet bekend bent met wijnen gemaakt van deze druif, is het zeker de moeite waard om een fles Beaujolais te proberen en te genieten van de fruitige aroma’s en smaken die kenmerkend zijn voor deze bijzondere druivensoort.
Gerelateerde artikelen
