Zet een glas wijn op tafel en het gevecht begint
De één noemt het vloeibaar gif, de ander een bron van leven. Vraag op een feestje of wijn gezond is, en de meningen vliegen je om de oren. De dokter zegt: slecht voor je hart. De Fransman zegt: goed voor de ziel. Maar wie heeft er gelijk? En gaat het eigenlijk nog wel over de feiten?
Er is iets geks aan de hand in het debat over wijn. De wetenschap is verdeeld, de media zijn hard, en de nuance is ver te zoeken. Je mag vandaag de dag van alles zijn – maar liever geen wijndrinker met een mening.
De wetenschap is er wel, maar je hoort haar niet
Er bestaan talloze studies die wijzen op risico’s van alcohol. Denk aan verhoogde kans op borstkanker, leverproblemen, hartfalen en verslaving – ook bij lage consumptie. Maar er zijn óók wetenschappelijke publicaties die positieve gezondheidseffecten laten zien van matige wijnconsumptie, zeker in combinatie met voeding en leefstijl. Een bekend voorbeeld is de PREDIMED-studie – voluit: Prevención con Dieta Mediterránea. Dit was een grootschalig Spaans onderzoek waarin 7.447 mensen in de leeftijd van 55 tot 80 jaar met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten werden gevolgd.
De studie die liep van 2003 tot 2010 vergeleek verschillende voedingspatronen, waaronder het mediterrane dieet met een matige wijnconsumptie, meestal bij de maaltijden. De resultaten waren helder: deelnemers die dit dieet volgden hadden significant minder kans op hartaanvallen, beroertes en overlijden door hartziekten. Het PREDIMED-onderzoek is daarmee een van de sterkere aanwijzingen dat wijn, in de juiste context en hoeveelheid, gezondheidsvoordeel kan bieden.
Wijn versus alcohol: wat zit er echt in dat glas?
Recente klinische studies, zoals die van Fragopoulou et al. (2025), versterken dat beeld. In een onderzoek onder 57 mannen met coronaire hartziekte werd gekeken naar het effect van matige rode wijnconsumptie. Eén groep dronk geen alcohol, de tweede groep dagelijks een glas wijn, en de derde een alcoholische drank zonder de stoffen die specifiek in wijn zitten, zoals polyfenolen.
Na acht weken bleek dat de wijndrinkers minder tekenen van ontsteking en bloedstolling vertoonden. Het effect zat niet in de alcohol, maar in de wijn zelf. Of beter gezegd: in de bioactieve stoffen die erin zitten. Polyfenolen zoals flavanolen, anthocyanen en stilbenen – een groep stoffen waar ook resveratrol onder valt. Minder bloedplaatjesklontering, lagere waarden van trombosemarkers, en een rustiger systeem.
“Red wine consumption improved the activity of PAF-metabolism enzymes regardless of ethanol and reduced platelet aggregation.”
(Fragopoulou et al., 2025)
Het onderzoek werd nauwelijks opgepikt door de media. En dat is veelzeggend.
Wie bepaalt het verhaal?
Opvallend is dat de alarmistische kant vaak de meeste aandacht krijgt. Media houden van heldere koppen. ‘Elk glas is er één te veel’ klinkt lekker. ‘Misschien wel niet zo slecht’ is veel minder mediageniek. Maar er speelt meer. Achter veel anti-alcohol geluiden zit een morele onderstroom. Die is vaak paternalistisch en progressief. Denk: gezondheid boven genot, bescherming boven autonomie. Het is de ideologie van het maakbare lichaam.
Wie zich in dat kamp begeeft, plukt daar statusvoordeel van. Gezondheid is de nieuwe deugd. Wie zich als voorvechter van de volksgezondheid positioneert, scoort bij beleid, subsidiegevers, universiteiten en media. Kritiek op alcohol past perfect in het hedendaagse activistische discours: iets verbieden = goed. En ja, dat discours wordt vaak gedragen door mensen die zelf niet drinken. Geen probleem op zich, tenzij hun persoonlijke afkeer de toon gaat zetten voor het publieke debat.
Gezondheid als nieuwe religie
We leven in een tijd waarin gezondheid een soort heilig doel is geworden. Wie gezond leeft, is goed bezig. Wie wijn drinkt, moet zich bijna verantwoorden. Alcohol is de nieuwe zonde, en wijn wordt daarin meegesleurd. Terwijl wijn iets heel anders is dan wodka of breezers. Maar dat onderscheid maakt niemand nog.
De roep om ‘nul alcohol’ komt vaak uit dezelfde hoek: mensen met een missie. Gezondheidsactivisten, beleidsmakers, anti-alcohol lobby’s. Vaak goed georganiseerd, met toegang tot media en politiek. En – laten we eerlijk zijn – vaak mensen die zelf niet drinken. Die overtuiging wordt de norm. En wie afwijkt, ligt eruit.
Wijn is meer dan een drankje
Wijn is niet zomaar alcohol. Het is cultuur. Ritueel. Verbinding. We drinken het niet om ons lam te zuipen, maar om te vieren, te proeven, te delen. Een glas bij het eten, een toost op het leven. En ja, soms ook om even stil te staan.
Door wijn te reduceren tot een ‘risicofactor’ verlies je alles wat het betekenisvol maakt. Dan wordt de fles een vijand, en de wijndrinker een zondaar. Dan gaan we regels maken die niet gaan over gezondheid, maar over gedrag. Denk aan waarschuwingen op etiketten, reclamerestricties, hogere accijnzen. Allemaal bedacht om ‘ons te beschermen’, maar zelden gebaseerd op volledige informatie.
De waarheid ligt ergens tussen de regels
Wat ontbreekt is de erkenning dat de waarheid niet links of rechts ligt, maar ergens in het midden. Dat wijn geen medicijn is – maar ook geen gif. Dat matiging loont, maar moralisering vervreemdt. En vooral: dat wetenschap nooit waardenvrij is. De manier waarop we data interpreteren zegt vaak meer over óns dan over de feiten zelf.
Wie wijn wil begrijpen, moet dus niet alleen naar het laboratorium kijken, maar ook naar de socioloog, de filosoof en de historicus. En misschien zelfs naar zichzelf.
Laat ook duidelijk zijn: dit is geen pleidooi voor meer drinken. Dit is een pleidooi voor meer ruimte voor context, cultuur en nuance in het debat. De anti-alcoholbeweging heeft veel bereikt – denk aan bewustwording over verslaving, minder verkeersdoden, sociale veiligheid. Maar als het debat wordt gekaapt door dogma’s, verliezen we iets kostbaars: het gesprek, de redelijkheid, de menselijke maat.
Het wordt tijd dat we dat gesprek terugpakken. Dat we weer ruimte maken voor gezond verstand. Laat wetenschap weer wetenschap zijn – niet het verlengstuk van activisme. Laat mensen zélf nadenken, zélf kiezen. En geef wijn haar plek terug: niet als medicijn, maar als menselijk ritueel dat al duizenden jaren met ons meegaat. En vooral: trap niet in de fuik van angst en schuld. Drink met mate. Maar ook met plezier. En als iemand weer begint over ‘alcoholvrij = de enige weg’, schenk jezelf dan een goed glas in. Of een kop thee. En voer het gesprek. Want daar begint alles mee.
Vergelijkbare artikelen
Ontdek meer van Winecastr.com
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.