Dit bericht is ook beschikbaar in: English (Engels)
In het kleine maar iconische wijndorpje Châteauneuf-du-Pape in de Vaucluse, Zuid-Frankrijk, zijn ufo’s officieel verboden sinds het gemeentelijke besluit van 25 oktober 1954. Het gaat over vliegende schotels en vliegende sigaren – ‘cigares volants’. Het is voor de ufo’s namelijk niet toegestaan over het dorp te vliegen, er te landen en op te stijgen. Lucien Jeune, de toenmalige burgemeester, vaardigde dat verbod uit. Hoewel het decreet op het eerste gezicht een ludieke grap leek, was de onderliggende toon wel wat serieus: aandacht trekken voor het markante dorp met zijn beroemde wijnen.
Een perfecte timing tijdens de UFO-hype van de jaren 50
Het moment was perfect getimed. In de jaren 50 van de vorige eeuw stonden de kranten vol met verhalen van vliegende schotels en buitenaardse wezens. Lucien Jeune, een slimme politicus en voormalig verzetsstrijder, zag zijn kans schoon. Tijdens een wijnbeurs in Parijs kwam hij op het idee om een publiciteitsstunt te organiseren die de naam van Châteauneuf-du-Pape tot ver buiten de landsgrenzen zou brengen. Hij vaardigde het decreet uit, dat niet alleen de media-aandacht trok, maar ook een vleugje humor gaf aan het wat kerkelijke imago van het dorp. De naam staat namelijk voor het ‘nieuwe kasteel van de paus’.
De veldwachter moet handhaven
De tekst van het besluit werd zorgvuldig opgenomen in het gemeenteregister. De veldwachter moest handhaven, en elke ufo die landde in beslag nemen en naar de ‘gemeentelijke opslag’ sturen. De opslag bleef leeg, want het is er nooit van gekomen om daadwerkelijk een ufo in beslag te nemen. Maar het bijzondere decreet bleef wel in het collectieve geheugen van het dorp, en werd een bron van inspiratie en plezier voor de inwoners.
Wereldwijde aandacht voor een klein dorp
En niet alleen in Châteauneuf-du-Pape en in heel Frankrijk was er aandacht van de media. Volgens Pierre Jeune, de zoon van Lucien, ontvingen ze brieven uit landen als Senegal, Brazilië en zelfs de Verenigde Staten. Sommigen schreven om hun geloof in buitenaardse wezens te delen, terwijl anderen ontwerptekeningen van ruimteschepen stuurden om samen de ruimte in te reizen. Het decreet werd zelfs een inspiratiebron voor een rode Rhône-blend van Bonny Doon Vineyard in Santa Cruz, Californië. Zij noemde hun wijn ‘Le Cigare Volant’; de vliegende sigaar.
Het decreet blijft in stand
Vandaag de dag is het verbod op ufo’s nog steeds van kracht. De huidige burgemeester, Claude Avril, ziet geen enkele reden om het decreet in te trekken. Hij benadrukte tegen France Bleu dat het een belangrijk deel van de dorpsgeschiedenis is, en het een sympathieke manier is om het dorp in de schijnwerpers te zetten. ‘Het is een spel, niemand neemt het echt serieus,’ zei hij. Maar het effect van deze stunt is moeilijk te ontkennen – nog steeds komen er televisieteams van over de hele wereld naar Châteauneuf-du-Pape om verslag te doen van dit bijzondere verbod.
Promotie van de lokale wijn
Het ufo-verbod van Châteauneuf-du-Pape was dan ook niet zomaar een stunt, maar een meesterzet in het promoten van de eerste appellation d’origine contrôlée (AOC) van Frankrijk. In een tijd waarin Bourgogne-wijnen populair waren, wist Lucien Jeune met een knipoog en een vleugje ironie de aandacht te vestigen op de eigen wijnen van zijn dorp. En nu, 70 jaar later, blijft Châteauneuf-du-Pape dankzij dit bijzondere besluit in de belangstelling staan – een prachtig bewijs van de kracht van creatief denken en humor.
En de wijnen?
Die vertellen hun eigen fenomenale verhaal. Al decennialang behoort Châteauneuf-du-Pape namelijk tot de wereldtop. Overigens viel het wijnjaar 1954 wel wat tegen door overvloedige regenval en meeldauw. En ook 2024 is een lastig oogstjaar. Dus in het jubileumjaar van het UFO-decreet, het verbod van vliegende schotels in Châteauneuf-du-Pape, kan het dorpje best weer wat aandacht gebruiken.