Dit bericht is ook beschikbaar in: English (Engels)
Geschatte leestijd: 5 minuten
Verkooptruc of kwaliteitsaanduiding?
‘Vieilles Vignes’ op een Frans wijnetiket betekent niets meer of minder dan ‘oude wijnstokken’. Het lijkt een soort kwaliteitskenmerk want de Franse wijnmaker vraagt meer – soms veel meer – geld voor de Vieilles Vignes dan voor zijn gewone cuvée. Maar gaat het wel om kwaliteit of is het gewoon een ordinaire verkooptruc?
Trendy
Vieilles Vignes heet overigens in het Engels Old Vines, in het Duits Alte Reben, in het Italiaans Vecchie Vigne en in het Spaans Viñas Viejas. Waarschijnlijk heeft ieder wijnproducerend land wel een aanduiding voor oude wijnstokken. Want oude wijnstokken zijn ‘in’.
Oud
De term Vieilles Vignes is geen officiële kwaliteitsaanduiding. In die zin is het gebruik ervan vrij, bedoeld om de wijn onderscheidend te laten zijn. ‘Oud’ bij wijn suggereert rijpheid, kwaliteit, ervaring, vakkennis, aandacht, complexiteit, waarde en schaarste.
100 jaar
In Frankrijk komt Vieilles Vignes bij wijnstokken al vanaf zo’n 25 jaar voor. Echte regels zijn er namelijk niet. Maar als de wijnstokken serieus oud zijn, dan staat dat meestal met extra uitleg op het etiket vermeld. En wijnstokken van meer dan 100 jaar oud? Dat alleen al is leuk om te weten vanwege de rariteit.
Een aanname over het effect van ouderdom van de wijnstokken op wijn is dat de wijnen dan voller, ronder, complexer en meer ‘gearriveerd’ zijn. Daarnaast zijn de opbrengsten ‘per hectare oude wijnstokken’ over het algemeen een stuk lager, dan bij jongere wijnstokken. Daardoor is de kostprijs sowieso hoger.
Rijpere tonen
Hoe ouder de wijnstokken, hoe breder de wortels zich vertakken en dieper in de bodem op zoek gaan naar water en mineralen. Hierdoor zijn ze bovendien beter bestand tegen extreme klimaatomstandigheden zoals langdurige droogte. De druiven worden op termijn kleiner en leveren minder sap. Dat sap is dan wel geconcentreerder, en de schil geeft meer tannine af (bij rode wijn) waardoor de wijn meer structuur en complexiteit krijgt. De aroma’s veranderen, de wijn krijgt meer rijpere tonen en minder fris fruit, maar wel meer zuren. En vanwege de tannine neemt het ouderingspotentieel toe.
Waarschijnlijk de grootste en op-een-na-oudste wijnstok ter wereld staat bij Tesimo in het Italiaanse Alto Adige, beter bekend als Sud-Tirol. Bij kasteel ‘Castel Katzenzungen’ staat een meer dan 350 jaar oude wijnstok met vertakking over een oppervlakte van ruim 300 m2. Jaarlijks goed voor maximaal 500 flessen witte Versoaln-wijn; genummerd en met certificaat.
Old Vine Project (OVP)
Rosa Kruger, de achter-achterkleindochter van Paul Kruger (1904†), de vijfde president van de Zuid-Afrikaansche Republiek, brengt oude wijngaarden in kaart. Ze wil de wijnstokken redden van verwaarlozing en de bulldozer.
In Zuid-Afrika is slechts 4.004 van de ruim 93.00 hectare aan wijngaard ouder dan 35 jaar. Er zijn 10 wijngaarden in Zuid-Afrika die ouder zijn dan 100 jaar. Met haar lijst van oude wijngaarden wil Rosa de boodschap overbrengen dat het de Kaap niet alleen om bulkproductie gaat.
In 2016 richt Rosa Kruger het Old Vine Project op.
‘Oude wijnstokken maken wijnen die de aarde en het terroir waarin ze groeien weerspiegelen. Ze weerspiegelen de verzengende zomers en de lange ijzige koude regenachtige Kaapse winterdagen die ze decennialang hebben doorstaan.’
Rosa Kruger
In alle wijnlanden van de wereld worden oude wijnstokken met trots vermeld op etiketten, in vele talen. Dat is de waarde die overal wordt toegekend aan oude wijngaarden en de wijnen die ze produceren. Maar slechts in één land, Zuid-Afrika, kan die claim worden gecertificeerd door de regelgevende instantie.
Certified Heritage Vineyards-zegel
Leden van het Old Vine Project (OVP) kunnen een Certified Heritage Vineyards-zegel aanbrengen op flessen wijn gemaakt van wijngaarden van 35 jaar of ouder, met daarbij het jaar van aanplanting. Dit is een garantie voor de consument dat het authentieke wijnen zijn, geteeld volgens de OVP-richtlijnen voor wijnbouw en vinificatie.
Karakter
Oude wijnstokken geven wijnen met een uniek karakter. Wijnen die de uitgestrektheid van het Zuid-Afrikaanse landschap weerspiegelen – het barre klimaat, de oude en soms kwetsbare bodems en de complexe cultuur. Ze weerspiegelen de decennia van groeien op één plek, in de onverzettelijke zon, de koude winterregen, de stormen en winden, op een berg, ergens op een vlakte. Ze produceren delicate maar krachtige wijnen.
Cartology
Alheit Vineyards, het wijnbedrijf van Chris en Suzaan Alheit ligt een kilometer of 20 van Hermanus, een kustplaatsje in de wijnregio Cape South Coast.